Fiberler bir çocuğun dudak lezyonundan alınan örnekte incelenmiştir (200x) |
Kırgınlığınız, deri lezyonlarınız, ağrı ve/veya acınız, bütün bunlara ek olarak derinizin altında böcekler dolaşıyormuş gibi bir hissiniz var ise siz muhtemel bir Morgellons hastalığına sahip birey olarak tanımlanmaya adaysınız demektir. Ama uyarmadı demeyin bu şikayetler aslında var olmayabilirler de. Öyle veya böyle inanılmaz veya bilinmez ise de Morgellons gerçek bir hastalık (New Scientist, 15 September 2007, sf. 46).
Yukarıda bahsi geçen semptomlara ilaveten fiber veya filament benzeri değişik yapıların deriden çıkması veya deride bulunması 17 yüzyılda doktor Thomas Browne' un araştırmalarına dayanıyor. Bir süre sonra başka hiçbir bildirilen vaka olmayıp hastalık sanki ortadan bir anda kayboluyor ta ki 2002' de bir annenin, çocuğunun deri şikayetiyle çocuğunun Morgellons olduğunu ısrar edene kadar.
2001’de, biyoloji bölümü mezunu olup ev hanımı olmadan önce beş yıl kadar Boston Hastanesi' nde laboratuvar teknikeri olarak çalışan Mary Leitao’ya göre, iki yaşındaki oğlunun dudak altında bir takım yaralar meydana geldiğini gördüğünde ve çocuğunun böceklerden şikayet etmeye başladığında , oğlunun oyuncak mikroskopu ile bu yara üzerinde kırmızı, mavi ve siyah fiber tespit ettiğini belirtiyor. Ayrıca, ardından oğlunu sekiz farklı doktora götürdüğünü; fakat hiç birinin oğlunun şikayetiyle ilintili olabilecek herhangi bir hastalık, alerji veya yolunda olmayan bir bulgu bulamadıklarını da sözlerine ekliyor. Gizemli hastalıkların çözücüsü olarak ün yapmış bir Johns Hopkins pediatristi olan Dr. Fred Heldrich da Leitao‘nun oğlunu incelediğinde Heldrich, çocuğun vücudunda herhangi bir anormal duruma rastlayamadığını ve “psikolojik destek ve tedavi gerekebilir” diyerek durumu psikolojik bir vaka olarak tanımlayıp Leitao’nun çocuğunu “kullanması”ndan tedirgin olduğunu belirtiyor. Psychology Today, Leitao’nun en son danıştığı, çocuğunun kayıtlarını gördükten sonra incelemeyi reddeden ve ismi verilmeyen bir John Hopkins bulaşıcı hastalıklar uzmanının Leitao’ya, ebeveynlerin çocuklarına hastaymış gibi yaklaştığı veya sağlık sektöründen dikkat çekebilmek için çocuğunu hasta edebilen bir psikiyatrik sendrom olan Munchausen's by proxy ‘ye yakalanmış olabileceğini söylüyor. Leitao’ya göre bu psikolojik bozukluk fikri daha sonraları bir çok profesyonel sağlık çalışanıyla da paylaşılmıştır.
Leitao, uzun süredir oğlu için her yardım istediğinde doktorların kendisine şüphe duyarak yaklaşmalarına alışkın olduğunu belirtirken, oğlunun şu an 10 yaşında ve hala tekrarlanan lezyonlar nedeniyle acı çektiğini de söylüyor. “Doktorlar belki de benim nerotik olduğum savını yineliyorlar” diyen Leitao devam ediyor, “Munchausen Syndrome by Proxy hastalığına yakalanmış olduğumu ileri sürerek oğlumla bir daha ilgilenemeyeceklerini söylüyorlar." Leitao, zamanla oğlunun yaralarının arttığını ve derisinde daha fazla fiberin meydana çıktığını belirtiyor. Leitao ve Pennsylvania’daki South Allegheny Internal Medicine’de stajyer hekim olan eşi Edward, çocuklarının henüz keşfedilmemiş olan bir hastalığa yakalandığını söylüyorlar.
Leitao 2002’de Morgellons Research Foundation (MRF) kurumunun sahibi ve 2004’te kar amacı gütmeyen bir kurum olarak resmileşmiştir. MRF, internet adreslerinde amacının, kendi deyimleriyle güzellik bozan ve sakat bırakabilen ve henüz anlaşılamamış bu hastalığa olan duyarlılığın, farkındalığın ve araştırmalar için yapılan bağışların arttırılması olduğunu belirtiyorlar. Leitao önceleri problemi anlayabilen bilim insanları ve doktorlardan bilgi alabileceğini umduğunu belirtirken; aksine, bu hastalığa yakalanan insanların yaşadıkları acılarla, derilerindeki rahatsızlıklarla, nerolojik semptomlarla, aşırı yorgunluk ve kas ağrısı şikayetlerine sırtını dönen doktorlar ile ylıllardır karşı karşıya.
Tıp literatürünün altı üstüne getirilmiş olsa da Morgellons hastalığı sıklıkla açıklanamayan dermopati veya delüzyonal (delusion) parazitozis (dopamin bağlantılı olabileceğine dair ilginç bir makale)- parazitlerin derilerine zarar verdiğini sanan veya inanan insanlarda görülen psikiyatrik bir hastalık.
Morgellons ayrı ve özgün bir hastalık olarak tanımlanamıyor ve hastalığa ait semptomların kesin bir listesi veya bu hastalığa ait sağlık komiteleri tarafından kabul edilmiş belirli bir tanı bulunmuyor. Hastalar genellikle bir takım iletişim araçları veya internet ile hastalığı kendi kendilerine teşhis ediyorlar.
Bir çok dermatolog bu hastalığın aslı olmadığını söylese de bu hastalığa yakalandığını iddia eden çok sayıda insan olduğu biliniyor ve hastalık için doğru bir bilimsel değerlendirme yapabilmek gerekiyor. Hastalar tarafından yapılan en önemli eleştirilerden biri, danışılan sağlık komiteleri ve bazı biliminsanları tarafından, hastalığa sebep olan henüz tanımlanmamış bulaşıcı veya psikolojik sebeplerin birlikte olabileceği fikrine açık olunmamasıdır. Yine de kesin olan aslında bir çok uzman parasitolog, medikal entomolog ve diğer mikrobiyologların, dikkatlice inceledikleri hastalar sayesinde fiber ve diğer materyalleri gözlemleyebilmişlerdir ve bu semptomlarda biyolojik organizmaların izine rastlanmamıştır. Morgellons hastalığı koşullarının Lyme hastalığına dair açık bir çağrışım yaptığı rapor edilmiş olsa da (Savely et al., 2006, Am J Clin Dermatol, 7:1–6), Morgellons’un doğrulanması için hala yapılması gereken araştırmalara bulunuyor. Ancak tüm bunlardan yola çıkılarak Morgellons hastalığının aldatıcı parasitosis mi yoksa biyolojik ve psikolojik temeli olan ve hava ile bulaşıcı olan gerçek bir hastalık mı olduğu belirlenebilecektir.
Tıbbi Gizem: 9 Ağustos 2006
epidermis boyunca saplanmış bir fiberli deri lezyonu |
Randy S. Wymore, Ph.D., son araştırmasında hastalardan elde edilen fiberlerin FBI' in veritabanındaki 100.000 tekstil ve benzer fiberlerin hiçbiriyle uyuşmadığını kanıtlamıştır.
Tanımlanamayan fiberler nasıl açıklanabilir?
Deri lezyonlarıyla ilişkili bilinmeyen fiberler koenositik (aseptat), pürüssüz duvarlı, dallı, filamentöz objeler olarak tanımlanabilir. Uzamış fiberler deri içinde büyürler ve sıklıkla topar içinde bükülmüş veya fiber yığını olarak görünürler .Birçok insan bu yığınları fiber toplarına, tüy gibi yapılara veya pamuksu topçuklara benzetmiştir. Fiberler açıkça hif benzeri yapılara sahiptir ancak yine de bilinen hif veya pseudohif tanımı kapsamına girmemktedir. Fiberler genellikle beyazdır fakat mavi,siyah ve nadiren kırmızı da görülmüştür ve bu fiberler otofloresansın yüksek dereceleride gösterilebilir ve tekstil türevli değildir.
bu fiberler tekstil türevli değildir. Fig 3 bir çocuğun dudağındaki deri lezyonundan alınan fiberlerin otofloresan özelliği . |
Bilim İnsanlarının Görüşleri
Deri altında organizmaların varlığı kesinlikle yanlış bir inanış.
Obermeyer, 1961
Parasitosis yanılgısı genellikle tipik olarak kendi sosyoekonomik çevrelerince marjinal olan sıklıkla istismara uğramış genç yetişkinleri içerir ve yaşlı yetişkinler de ilaç kullanımıyla ilişkilendirilmemiştir. Sıklıkla derilerinin içine iplik ve benzeri diğer parçalar koyarak sözde parazit varlığını kanıtlamaya çalışıyorlar. Bu davranış “match box sign”gibi durumların karakteristik özelliğidir.
Beyaz fiber kalsit kaplı |
Günümüzde, internet çağında, böylesine provakatif yalanlar kolayca yayılabiliyor, son dönemlerde Psychosomatics (vol 50, sf. 90) de yayınlanan makalede Andrew Lustig ve Kanada Akıl Sağlığı ve Rehabilitasyon Merkezi' ndeki meslektaşlarına göre Morgellons bir internet yanılgısı olabilir. "Yaygın raporlar sadece 3 yılı kapsıyor. Morgellons 300 yıldan uzun süredir uykuda bir kavram olmasıyla bir anda ortaya atılmasıyla büyük ilgi gördü." diyor Kanadalı bilim insanları.
mikroskobik alumina kayasında yeşil fiber yayılımı |
Yakında daha fazla bilgi bulabileceğiz. Amerika' daki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) Morgellons çalışmalarını sistematik olarak sürdürerek büyük yol katettiklerini bildiriyor her geçen sene. Çalışmanın hedefi hastalığın temelinde psikolojik bir temelin olup olmadığını tanımlamak. "CDC, Morgellons karşısında açık fikirli." diyor çalışmanın lideri Michele Pearson.